თურქეთ-აზერბაიჯანის სარკინიგზო გზის მშენებლობა ჯერ კიდევ 12 ნოემბერს დაანონსდა. თურქეთსა და აზერბაიჯანს შორის, ნახიჩევანის ავტონომიური რესპუბლიკის გავლით, სარკინიგზო პროექტს სახელიც შეურჩიეს და მას „თურქეთის კარიბჭე“ უწოდეს.
აზერბაიჯანული მედიის ცნობით, "თურქეთის კარიბჭის" სარკინიგზო პროექტს თურქეთსა და აზერბაიჯანს შორის ნახჭევანის გავლით დიდი სტრატეგიული უპირატესობები ექნება.
მსოფლიო ენერგეტიკული საბჭოს თურქეთის ეროვნული კომიტეტის ენერგეტიკული დიპლომატიის სფეროში სამუშაო ჯგუფის თავმჯდომარემ, ახლო აღმოსავლეთის ტექნიკური უნივერსიტეტის პროფესორმა, ოქთაი თანრისევერმა განაცხადა, რომ „თურქეთის კარიბჭე“ ხელს შეუწყობს ცენტრალური აზიის თურქულენოვან ქვეყნებთან მტკიცე კავშირების დამყარებას, აგრეთვე მნიშვნელოვან სავაჭრო დერეფანს შექმნის ჩინეთთან.
თანრისევერმა აღნიშნა, რომ ეს პროექტი დიდ წვლილს შეიტანს ორმხრივ ვაჭრობასა და თურქეთისა და აზერბაიჯანის განვითარებაში, რაც უზრუნველყოფს ტრანსპორტირების ტარიფების შემცირებას.
მისივე შეფასებით, გარკვეული სახის გავლენას აღნიშნული პროექტი მოახდენს პროექტზე „ბაქო - თბილისი - ყარსი“, მაგრამ ის უმნიშვნელო იქნება. თანრისევერი აღნიშნავს, რომ „ბაქო - თბილისი - ყარსი“ მომავალშიც შეინარჩუნებს სტრატეგიულ მნიშვნელობას, განსაკუთრებით აზერბაიჯანის ჩრდილოეთ რეგიონებისათვის. გრძელვადიან პერსპექტივაში კი უნდა მოხდეს სარკინიგზო ხაზების „ბაქო - თბილისი - ყარსი“ და „ბაქო - ნახიჩევანი - თურქეთი“ გაერთიანება, ანუ ინტეგრირება.
თურქეთი აპირებს გახდეს "ლოგისტიკური სუპერ ძალა". პანდემიის დაწყების შემდეგ, თურქეთმა 5,7 მილიარდი დოლარის ინვესტიცია ჩადო სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის განვითარებაში, რკინიგზის მოდერნიზაციასა და მშენებლობაში. მათ შიროსაა თურქეთი,-საქართველო- აზერბაიჯანის სარკინიგზო დერეფანი ბაქო-თბილისი-ყარსი (BTK).
მას შემდეგ რაც ნახიჩევანის რკინიგზის მშენებლობა დაანონსდა, ექსპერტების ნაწილში გაჩნდა განცდა, რომ საქართველო აღმოჩნდებოდა რკინის აბრეშუმის გზის მიღმა, თუმცა ლოგისტიკის ექსპერტების ნაწილს სჯერა, რომ ჩვენს ქვეყანას იმდენად მომგებიანი გეოპოლიტიკური მდებარეობა აქვს, მისი კონკურენცია და სატრანზიტო ფუნქციის შესუსტება საფუძველს მოკლებულია.
იმისთვის, რომ საქართველო დარჩეს აბრეშუმის გზის რუკაზე ანგარიშგასაწევ მოთამაშედ, სპეციალისტების განმარტებით, უნდა შეიქმნას ერთობლივი საწარმო ყარსის რკინიგზაზე, რასაც ითვალისწინებს აზერბაიჯანთან დადებული ხელშეკრულება, რადგან მათი მტკიცებით, ეს არის სწორედ ის ადგილი, სადაც უნდა განხორციელდეს უცხოური ინვესტიციები. ასევე, ახალქალაქის რკინიგზის სადგური უნდა გახდეს საყრდენი პუნქტი, რომელიც უზრუნველყოფს ევროპული და რუსული სარკინიგზო სისტემების უმაღლეს დონეზე შეპირაპირებას.
ბაქო-თბილისი-ყარის რკინიგზა (BTK) ხელს უწყობს ცენტრალური აზიის ქვეყნების - თურქმენეთის, ყაზახეთის, უზბეკეთის, ყირგიზეთის, ტაჯიკეთისა და ავღანეთის შესვლას ევროპულ და მსოფლიო ბაზრებზე.
ბაქო-თბილისი-ყარსი (BTK) ახალი სარკინიგზო მარშრუტია, რომელიც საქართველოზე გავლით, ევროპასა და აზიას ერთმანეთთან აკავშირებს. მისი მშენებლობა 2008 წელს დაიწყო და 2017 წელს დასრულდა. სარკინიგზო მაგისტრალი სატესტო რეჟიმში 2017 წლიდან მოქმედებს. სატვირთო ტრანზიტისთვის სარკინიგზო მარშრუტი აქტიურია 2018 წლიდან. აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე გადის 504 კმ რკინიგზა, რომლის საერთო სიგრძეა 846 კმ. საქართველოზე გადის 263 კმ, სარკინიგზო ხაზის 79 კილომეტრი თურქეთში.
ცნობისთვის, საქართველოს ეკონომიკის მინისტრის შეფასებით, ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო მაგისტრალი ჩინეთ-ევროპას შორის უმოკლესი გზაა, რაც აიაფებს ტვირთს და საქართველოს კონკურენტუნარიანობას ზრდის ამ დერეფანში.
შეგახსენებთ, ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო მაგისტრალზე დღემდე დაახლოებით 400 000 ტონა ტვირთი უკვე იქნა გადაზიდული. 2020 წლის იანვარ-ოქტომბრის პერიოდში შუა დერეფანზე ჩინეთიდან და ჩინეთის მიმართულებით საქართველოს გავლით გადაზიდულმა კონტეინერების რაოდენობამ შეადგინა 2343 TEU, რაც 2019 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 35.1%-ით მეტია (1734 TEU). მათ შორის 2020 წლის იანვარ-ოქტომბრის პერიოდში BTK-თი გადაიზიდა 1260 TEU, რაც 2019 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 371.9%-ით მეტია (267 TEU)
იმისთვის, რომ გაიგოთ ყველა დეტალი, თუ როგორ მუშაობს, რა ეკონომიკური ეფექტი აქვს საქართველოსთვის, პარტნიორი ქვეყნებისთვის და რეგიონისთვის ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო მაგისტრალს, იკითხეთ, report.ge-ს ეკონომიკური ანალიტიკა.
ბელა გელაშვილი
ავტორი