ბაქო-თბილისი-ყარსის (BTK) რკინიგზის გახსნიდან 3 წლის განმავლობაში დაახლოებით 900 ათასი ტონა ტვირთი გადაზიდა. თურქეთის სახელმწიფო რკინიგზა (TCDD ტრანსპორტი) გააგრძელებს ამ ხაზის ლოკომოტივისა და ვაგონის ტრანსპორტის მხარდაჭერის გაფართოებას. ამის შესახებ თურქეთის ტრანსპორტირების გენერალურმა დირექტორმა ჰასან პეზიუკმა განაცხადა საერთაშორისო ასოციაციის "ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტის" სამუშაო ჯგუფის შეხვედრაზე.
თავის გამოსვლაში პეზიუკმა აღნიშნა, რომ პანდემიის თავიდან ასაცილებლად შემზღუდავი ზომების შემოღებამ შეაფერხა მიწოდების ჯაჭვი მთელს მსოფლიოში და საგზაო ტრანსპორტიდან საქონელი გადამისამართდა სარკინიგზო ტრანსპორტში, რამაც გაზარდა საერთაშორისო სარკინიგზო სატვირთო გადაზიდვები.
"დღეს ჩვენ ვატარებთ ტვირთს ჩვენი ქვეყნიდან ბლოკის მატარებლებით ევროპის ბევრ ქვეყანაში და ირანში, საქართველოში, აზერბაიჯანში, ყაზახეთში, უზბეკეთში, თურქმენეთში, ყირგიზეთში, რუსეთსა და ჩინეთში ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო ხაზის გასწვრივ. შუა დერეფანი (ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო გზა) გთავაზობთ მნიშვნელოვან შესაძლებლობებს ტვირთის გადაზიდვისთვის აზიიდან შუა აღმოსავლეთში, ჩრდილოეთ აფრიკასა და ხმელთაშუაზღვისპირეთში, თურქეთის პორტების წყალობით ”, - თქვა პეზიუკმა და ისიც დასძინა, რომ შუა დერეფანს დიდი ლოგისტიკური და სატრანსპორტო პოტენციალი აქვს. ის მოიცავს 60-ზე მეტ ქვეყანას, 4,5 მილიარდ ადამიანს და გლობალური ეკონომიკის 30 პროცენტს. პეზიუკის შეფასებით, ეს მარშრუტი ყველაზე მოსახერხებელი სატრანზიტო გზაა კასპიის ზღვის, აზერბაიჯანის, საქართველოსა და თურქეთის გავლით უკრაინასა და ევროპის სხვა ქვეყნებში.
პეზიუკის ინფორმაციით, ევროპაში უწყვეტი სარკინიგზო ტრანსპორტირება ხორციელდება მარმარის, შუა დერეფნისა და BTK– ის საშუალებით.
BTK გაიხსნა 2017 წლის 30 ოქტომბერს. სარკინიგზო ხაზი აკავშირებს აზიისა და ევროპის სარკინიგზო ქსელებს. ეს არის უმოკლესი გზა არა მხოლოდ 3 ქვეყანას, არამედ აზიასა და ევროპას შორის. BTK საშუალებას გაძლევთ შეამციროთ საქონლის ტრანსპორტირების დრო. რკინიგზა ხელს უწყობს ცენტრალური აზიის ქვეყნების - თურქმენეთის, ყაზახეთის, უზბეკეთის, ყირგიზეთის, ტაჯიკეთისა და ავღანეთის შესვლას ევროპულ და მსოფლიო ბაზრებზე. BTK– ის საერთო სიგრძეა 846 კმ. აქედან აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე გადის 504 კმ რკინიგზა, 263 კმ გადის საქართველოზე, ხოლო სარკინიგზო ხაზის 79 კმ თურქეთშია განთავსებული.
ბაქო - თბილისი - ყარსის (BTK) რკინიგზა ბევრად უფრო მომგებიანადაა მიჩნეული ტვირთების გადასაზიდად, ვიდრე ტრადიციული საზღვაო გადაზიდვები, თუმცა ბაქო - თბილისი - ყარსის რკინიგზა დღემდე სატესტო რეჟიმში მუშაობს და, ექსპერტების შეფასებით, ამ დერეფნის სარგებლიანობას ამცირებს და საქართველოც კარგავს შემოსავალს. ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზა ექსპლუატაციაში, სავარაუდოდ, 2022 წლის ბოლოს შევა. ამჟამად, BTK-ზე სატესტო რეჟიმში მიმდინარეობს მხოლოდ სატვირთო გადაზიდვები. BTK-ის დერეფანში ამჟამად მაღალი რისკის შემცველი ტვირთის, მაგალითად, ნავთობპროდუქტების გადაზიდვა აკრძალულია. ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზით ხდება მხოლოდ საკონტეინერო და ნაყარი ტვირთის გადაზიდვები. სატესტო რეჟიმში მუშაობის მიუხედავად, მაგისტრალზე ტვირთბრუნვა მზარდია. 2017 წელს BTK-ის დერეფანმა 2500 ტონა ტვირთი გაატარა, 2020 წელს კი 252 ათასი ტონა.
ამ მაგისტრალზე სამგზავრო გადაყვანების ამოქმედებაც იგეგმება, ოღონდ მას შემდეგ, რაც მშენებლობა დასრულდება და მაგისტრალი თავისი სარკინიგზო შემადგენლობით ყველა სტანდარტის სერტიფიკატს მიიღებს.
ბელა გელაშვილი
ავტორი