მოსავლის აღებამდე, დასეტყვილი ან სხვა სტიქიური მოვლენისგან განადგურებული ნარგავები უდიდესი ზარალია თავდაპირველად ფერმერისთვის, ხოლო შემდეგ ქვეყნის ეკონომიკისთვის. ფერმერებს მოსავლის მოსაყვანად დიდი ხარჯების გაღება უწევთ, დაწყებული ტექნიკიდან, დასრულებული შეწამვლის ხარჯებით. ის შემოსავალი კი, რაც თავიანთი ნამუშევრიდან უნდა მიიღონ, სამწუხაროდ, წყალში ეყრებათ. სპეციალისტები გვიხსნიან, რომ სტიქიური მოვლენებისგან თავის არიდება რთულია, თუმცა შესაძლებელია, მათგან მიღებული ზარალის შემცირება.
საქართველოს აგრობაზარზე გამოჩნდა სრულიად განსხვავებული უპრეცედენტო პროექტი. "კარტლისი" ფერმერს მოსავალის უამინდობის გამო დაზიანებული ფართობისთვის შეძენილი პროდუქციის თანხას უკან დაუბრუნებს. "კარტლის აგროსისტემები" პირველია, ვინც ფერმერებს ამგვარი პროგრამა შესთავაზა. კომპანია უფასო საინფორმაციო დახმარებას უწევს ფერმერებს და ამან 2017 წლიდან აკადემიის სახე მიიღო. აქ ქვეყნის მასშტაბით უკვე 4500-ზე მეტი ფერმერი გადაამზადა. პროექტი მეხუთე წელია წარმატებით გრძელდება და აკადემია ფერმერებს საშუალებას აძლევს, მეტი შეისწავლონ თანამედროვე ტექნოლოგიების შესახებ, რომელიც დღეს, ფერმერულ მეურნეობებში გამოიყენება.
აგროდაზღვევის სტრატეგია განახლდება. ამ ეტაპზე მოქმედი აგროდაზღვევის სახელმწიფო პროგრამა მოსავალს 4 ძირითადი სტიქიური მოვლენისგან აზღვევს. სახელმწიფოს ხელშეწყობით, ფერმერები მოსავალს მოსალოდნელი სტიქიისგან (სეტყვა, წყალდიდობა, ქარიშხალი და ციტრუსისთვის საშემოდგომო ყინვა) აზღვევენ. სამინისტროს აგროდაზღვევის განვითარების განახლებული სტრატეგია მზად აქვს.
ბოლო მონაცემებით, აგროდაზღვევის ფარგლებში გაცემულია 17,000-ზე მეტი პოლისი. დაზღვეულია 18,000 ჰექტარზე მეტი მიწის ფართობი, რაც გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 31 %-ით მეტია. დაზღვეული მოსავლის ღირებულება 160 მლნ. ლარს შეადგენს. სოფლის მეურნეობის განვითარების სააგენტოს სუბსიდიის თანხა აგროდაზღვევაში 8 მლნ ლარს აჭარბებს. 2014 წლიდან დღემდე, 6 წლის განმავლობაში, ფერმერებისთვის ანაზღაურებული ზარალი 44 მლნ ლარს აღემატება.
სოფლის მეურნეობის მინისტრი აგროდაზღვევის სახელმწიფო პროგრამით კმაყოფილია. ლევან დავითაშვილის თქმით, აგროდაზღვევის პროგრამა განიცდის განახლებებს და ფერმერთა ინტერესებზე მეტად მორგებული ხდება. მრავალწლოვანი კულტურების დაზღვევის შემთხვევაში, აგროდაზღვევა მიმდინარე წლიდან სამწლიანი გახდა.
სოფლის მეურნეობის მინისტრი პროგრამას ერთ-ერთ ყველაზე წარმატებულად მიიჩნევს და სიამაყით აცხადებს, რომ აგროდაზღვევის ბიუჯეტი 40 მლნ ლარზე მეტია. ლევან დავითაშვილის თქმით, ამ მიმართულებით ხელისფლება მნიშვნელოვან გარღვევას აპირებს და შედეგსაც ელოდება.
"გაიზრდება თანადაფინანსებული ფართობები, შესაბამისად საქართველოში 82,000 ჰექტარზე მეტი არსებული სასოფლო-სამეურნეო კულტურების დაფინანსებას მოვახდენთ, რისი სადაზღვევო თანხა 600 მლნ ლარს უნდა აღემატებოდეს, ამისთვის ბიუჯეტში 40 მლნ ლარზე მეტია გამოყოფილი,“ - ამბობს მინისტრი.
ცნობისთვის, აგრარულ ბიზნესში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება რისკების დაზღვევას. საქართველოში მოსავლის დაზღვევის კულტურა ჯერ კიდევ დაბალია. აგრობიზნეს ოპერატორები ამბობენ, რომ აგროდაზღვევის სახელმწიფო პროგრამა არასრულფასოვანია, რადგან მხოლოდ მოსავლის დაზღვევას ითვალისწინებს, რაც სისტემის გარეთ ტოვებს მათ, ვინც მრავალწლოვან კულტურებს აშენებს და პირველ მოსავალს მხოლოდ რამდენიმე წლის შემდეგ მიიღებს.
აგროსპეციალისტები თვლიან, რომ აგროდაზღვევა საქართველოში კვლავ დაბალ დონეზეა.
სოფლის მეურნეობის მინისტრი აგროდაზღვევის პროგრამით კმაყოფილია, თუმცა მის ნაკლოვანებებსაც აღიარებს და ამბობს, რომ ხელისუფლებას არ აქვს ილუზია, რომ სრული დაზღვევა და სრული დაფარვა იქნება. მისივე თქმით, ზოგადად მსოფლიოში აგროდაზღვევის ერთი წარმატებული და განსაკუთრებული მოდელი არ არსებობს.
შეგახსენებთ, აგროდაზღვევის პროგრამაში მონაწილეობა შეუძლია ყველა ფიზიკურ ან იურიდიულ პირს, რომელსაც საკუთრებაში, სარგებლობაში ან ფაქტობრივ მფლობელობაში გააჩნია არაუმეტეს 5 ჰა (ხორბლის მოსავლის დაზღვევის შემთხვევაში, არაუმეტეს, 30 ჰა) ფართობის ჩათვლით სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი. აღნიშნული შეზღუდვა არ ვრცელდება სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივებისთვის. სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივის შემთხვევაში, სააგენტოს მიერ ერთ დამზღვევზე/მოსარგებლეზე გადასახდელი პრემიის ოდენობა არ უნდა აღემატებოდეს 50 000 ლარს.
აგროდაზღვევის სახელმწიფო პროგრამა 2014 წლიდან ფუნქციონირებს.
ბელა გელაშვილი
ავტორი