მთავრობის ახალ საკანონმდებლო ცვლილებებს სატელეკომუნიკაციო ინფრასტრუქტურის მფლობელი ავტორიზებული პირები აპროტესტებენ. კომპანიები მთავრობასა და პარლამენტს მიმართავენ.
მათ კანონპროექტის შინაარსთან დაკავშირებული შენიშვნები აქვთ:
იმის გათვალისწინებით, რომ არ გვაქვს საკმარისი დრო, სათანადოდ გავეცნოთ კანონპროექტს, შინაარსობრივი ნაწილის განხილვისას მხოლოდ იმ ზოგად და მნიშვნელოვან საკითხებს შევეხებით, რომლებიც კანონპროექტის ერთი შეხედვით ანალიზიდანაც კი აშკარაა, რომ შეუსაბამობაშია ნორმატიული აქტის პროექტისთვის მარეგულირებელი კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებთან:
ტელესაკომუნიკაციო კომპანიების აზრით, კანონპროექტის მიზნობრიობა არის დაუსაბუთებელი:
კანონპროექტის განმარტებით ბარათში მოცემული კანონპროექტების მიღების მიზანი არ არის ლეგიტიმური და დასაბუთებული. ინიციატორი მიუთითებს, რომ „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანა ემსახურება „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონში „არსებული ვაკუუმის შევსებას“ და კომისიის მიერ მიღებული გადაწყვეტილების აღსრულების ეფექტური მექანიზმის დანერგვას. მიზნობრიობის დასაბუთებისას არ არის შესწავლილი და გამოკვლეული კომისიის ხელთ არსებული კანონმდებლობის ფარგლებში არსებული მექანიზმები, მათი ეფექტურობა, რატომ არ არის საკმარისი არსებული მექანიზმები და რატომ თვლის ინიციატორი საჭიროდ ახალი მარეგულირებელი ნორმის მიღებას. ასევე არ არის შესწავლილი და დასაბუთებული კანონპროექტის მოსალოდნელი შედეგები.
ტელესაკომუნიკაციო კომპანიების მიიჩნევენ, რომ კანონპროექტის ფინანსური გავლენის შეფასება არის არასრული და არასათანადო:
განმარტებით ბარათში არ არის შეფასებული ის მოსალოდნელი ნეგატიური ფინანსური შედეგები იმ პირებისთვის, რომელთა მიმართაც ვრცელდება კანონპროექტის მოქმედება. შემოთავაზებულმა კანონპროექტმა ავტორიზებული პირისთვის/ლიცენზიის მფლობელისთვის და მისი ბენეფიციარი მესაკუთრე პირებისთვის, მენეჯმენტის ორგანოებისთვის შესაძლოა შედეგობრივად გამოიწვიოს შემოსავლების, მატერიალური, არამატერიალური აქტივის სრულად/ნაწილობრივ დაკარგვა ან ავტორიზებული პირების წილის ღირებულების შემცირება, მათ მიერ ინვესტიციების მოძიების და მათი განხორციელების შეფერხება/შეუძლებლობა.
ტელესაკომუნიკაციო კომპანიების განმარტებით, კანონპროექტის მიმართება საერთაშორისო სამართლებრივ სტანდარტებთან არ არის გამოკვლეული და შეფასებული:
კანონპროექტის ავტორს არ შეუსწავლია და გამოუკვლევია კანონპროექტის შესაბამისობა და მიმართება ევროკავშირის სამართალთან. განმარტებით ბარათში კანონპროექტის ავტორი მხოლოდ ასოცირების ხელშეკრულების 105-ე მუხლზე აკეთებს მითითებას. ასოცირების ხელშეკრულების 105-ე მუხლის მეორე ნაწილი ითვალისწინებს სახელმწიფოს ვალდებულებას, რომ „მარეგულირებელი ორგანო საკმარისად უფლებამოსილი იყოს შესაბამისი სექტორის ეფექტიანი რეგულირებისთვის (effective regulation)“. ცალსახაა, რომ ეფექტიანი რეგულირება არ გულისხმობს მარეგულირებელი ორგანოსთვის ისეთი ფართო დისკრეციის მინიჭებას, რომელიც პირდაპირ ზღუდავს ძირითად უფლებებს და თავისუფლებებს, ეწინააღმდეგება დემოკრატიისა და თავისუფალი საბაზრო ეკონომიკის პრინციპებს. ეფექტიანია თუ არა ესა თუ ის საკანონმდებლო რეგულაცია უნდა დადგინდეს რეგულირების გავლენის შეფასების პროცესში და არა მარეგულირებელი ორგანოს სუბიექტური შეფასების საფუძველზე.
კანონპროექტის განმარტებითი ბარათის თანახმად, “მსგავსი მექანიზმი უცხო არ არის რეგულირებადი ეკონომიკური საქმიანობის მომწესრიგებელი საკანონმდებლო აქტებისთვის”. ამასთან, განმარტებით ბარათში მითითებულია, რომ “ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროსთვის, როგორც რეულირებადი ეკონომიკური საქმიანობისთვის … სასიცოცხლოდ აუცილებელია მსგავსი რეგულაციის არსებობა, მით უფრო იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში ავტორიზებული პირები ხშირად ფლობენ ქვეყნის უსაფრთხოებისთვის და ეკონომიკური განვითარებისთვის უმნიშვნელოვანეს კრიტიკულ ინფრასტრუქტურას, რომელთა მიმართაც სხვადასხვა ქვეყანაში (მაგ. ამერიკის შეერთებული შტატები, კანადა, ისრაელი, ესპანეთი) საკმაოდ მკაცრი რეგულაციები არსებობს, მათ შორის მესაკუთრეთა მხრივაც”. ამ ეტაპისათვის, ჩვენს მიერ განხორციელებული მოკვლევის შედეგად, მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ კანონპროექტით შემოთავაზებული “სპეციალური მმართველის” ინსტიტუტის ანალოგი ვერ იქნა მოძიებული და იგი არ მოიპოვება განვითარებული სატელეკომუნიკაციო ბაზრის მქონე სახელმწიფოების სატელეკომუნიკაციო სფეროს მარეგულირებელ კანონებში, მათ შორის, არც კანონპროექტის განმარტებით ბარათში დასახელებული ქვეყნების შესაბამის კანონმდებლობაში, რაც თავისთავად კიდევ უფრო ეჭვქვეშ აყენებს ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონში დაანონსებული ცვლილებების დასაბუთებულობასა და მის შესაბამისობას საერთაშორისო სტანდარტებთან.
სატელეკომუნიკაციო ბიზნესოპერატორების აზრით, კანონპროექტს არ ერთვის თან მომზადების პროცესში გამოყენებული მასალები და მიღებული კონსულტაციების შესახებ ინფორმაცია
კანონპროექტის მომზადებაში არ ყოფილა ჩართული არცერთი სახელმწიფო/არასახელმწიფო ან/და საერთაშორისო ორგანიზაცია/დაწესებულება, ექსპერტი, სამუშაო ჯგუფი. განმარტებით ბარათზე არ არის თანდართული სხვა ქვეყნების გამოცდილების მიმოხილვა მსგავსი კანონის იმპლემენტაციის სფეროში. განსაკუთრებით იმ პირობებში, როდესაც კანონპროექტის ავტორი განმარტებით ბარათში იშველიებს სხვა ქვეყნების („მაგ. ამერიკის შეერთებული შტატები, კანადა, ისრაელი, ესპანეთი“) მაგალითს. თუმცა, გაუგებარია მითითებული ქვეყნების გამოცდილების მიმართება არსებული საკანონმდებლო პროექტთან, უცნობია რომელ კონკრეტულ ნორმატიულ აქტს და რა მიზეზითა, თუ მიზნით დაეყრდნო ინიციატორი.
კანონპროექტს, ასევე, არ ახლავს თან რეგულირების ზეგავლენის შეფასების დოკუმენტი. საქართველოს მთავრობის N35 დადგენილება „რეგულირების ზეგავლენის შეფასების მეთოდოლოგიის დამტკიცების შესახებ“ განსაზღვრავს იმ საკანონმდებლო აქტების ნუსხას, რომელშიც ცვლილებების შეტანის შემთხვევაში საჭიროა რეგულირების ზეგავლენის შეფასება. „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონი განეკუთვნება ისეთ ნორმატიულ აქტს, რომელთან დაკავშირებითაც რეგულირების შეფასების განხორციელება სავალდებულოა. დაუშვებლად მიგვაჩნია რეგულირების ზეგავლენის შეფასების გარეშე იქნას განხილული ისეთი მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო ინიციატივა, რომელიც მარეგულირებელს ანიჭებს უსაზღვრო/ფართო და, შეიძლება ითქვას, რომ შეუზღუდავ დისკრეციას, ჩაერიოს ავტორიზებული პირის/ლიცენზიის მფლობელის ბიზნეს საქმიანობაში, სუბიექტურად შეზღუდოს მისთვის არასასურველი ავტორიზებული პირის/ლიცენზიის მფლობელის ან/და მისი ბენეფიციარი მესაკუთრის საკუთრების უფლება.
ვფიქრობთ, რომ დაუსაბუთებელია კომისიის მოთხოვნა ისარგებლოს „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით გათვალისწინებული რეგულირების ზეგავლენის შეფასებისგან გათავისუფლებასთან დაკავშირებული გამონაკლისი წესით, რადგან სახეზე არ არის ისეთი განსაკუთრებულ შემთხვევა „როდესაც კანონპროქტის მომზადების და წარდგენის დაყოვნება გაუმართლებელია.“ (მუხლი 171.3).
გავრცელებულ მიმართვაში კომპანიები განმარტავენ, რომ გარდა წარმოდგენილი კანონპროექტის და განმარტებითი ბარათის „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით დადგენილ მოთხოვნებთან ფორმალური შეუსაბამობისა, კანონპროექტი, ასევე, შეუსაბამოა საქართველოს კონსტიტუციასთან, კერძოდ:
1. კანონპროექტით შემოთავაზებული ნორმები წარმოადგენს გაუმართლებელ ჩარევას კონსტიტუციით გარანტირებულ საკუთრების უფლების დაცულ სფეროში
საქართველოს კანონის პროექტი „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ ანიჭებს უფლებამოსილებას კომისიას დანიშნოს სპეციალური მმართველი და თავად, ერთპიროვნულად განუსაზღვროს ასეთ სპეციალურ მმართველს უფლებამოსილების ფარგლები; ასევე, მიიღოს გადაწყვეტილება ავტორიზებული პირის/ლიცენზიის მფლობელის წილის/აქციის აუქციონის წესით გაყიდვის შესახებ. ხოლო, საქართველოს კანონის პროექტი „მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის შესახებ“ ადგენს, რომ კომისიის მიერ მიღებული აქტების სასამართლო წესით გასაჩივრების შემთხვევაში არ გავრცელდება ავტომატური სუსპენზიური ეფექტი და არ შეჩერდება გასაჩივრებული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის/აქტების მოქმედება.
პირველ, რიგში გვინდა შევეხოთ „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ საქართველოს კანონში“ შესატან ცვლილებებს. კანონპროექტის მიხედვით სპეციალური მმართველი კომისიის მიერ ინიშნება მაქსიმუმ ორი წლის ვადით კომისიის გადაწყვეტილების აღსრულების უზრუნველსაყოფად. კომისია საკუთარი გადაწყვეტილებით, ერთპიროვნულად ადგენს სპეციალური მმართველის უფლებამოსილებებს და პასუხისმგებლობებს. უფლებამოსილებების ფარგლები საკმაოდ ფართოა და ფაქტობრივად გულისხმობს, რომ სპეციალურ მმართველს შეუძლია განახორციელოს ავტორიზებული პირის/ლიცენზიის მფლობელის სრული კონტროლი და შეითავსოს ყველა მმართველობითი ფუნქცია:
• განახორციელოს ავტორიზებული პირის/ლიცენზიის მფლობელის ყველა ორგანოს, მათ შორის და არამხოლოდ, დირექტორის, დირექტორთა საბჭოს, სამეთვალყურეო საბჭოს, პარტნიორთა/აციონერთა კრების სრული უფლებამოსილებები;
• დანიშნოს/გათავისუფლოს ავტორიზებული პირის/ლიცენზიის მფლობელის დირექტორი/დირექტორები, სამეთვალყურეო საბჭოს წევრები;
• სასამართლოში გაასაჩივროს ავტორიზებული პირის/ლიცენზიის მფლობელის მიერ დადებული გარიგება და მოითხოვოს ასეთი გარიგების ბათილობა;
• ავტორიზებულ პირს/ლიცენზიის მფლობელს შეუჩეროს მოგების განაწილების, დივიდენდებისა და პრემიების გაცემის, ხელფასების გაზრდა.
ფაქტობრივად, სპეციალური მმართველის დანიშვნის შემდეგ ავტორიზებული პირი/ლიცენზიის მფლობელი მოკლებული იქნება შესაძლებლობას განახორციელოს რაიმე ქმედება და ყველა სახის უფლებამოსილებების განხორციელებისას სრულად იქნება დამოკიდებული კომისიის მიერ დანიშნული სპეციალურ მმართველის და უშუალოდ კომისიის თანხმობაზე.
გარდა ამისა, თუ სპეციალური მმართველი ვერ უზრუნველყოფს გადაწყვეტილების შესრულებას კომისია უფლებამოსილი იქნება ისეთი გადაწყვეტილების აღსასრულებლად, რომელიც კომისიის თანხმობის გარეშე წილების გასხვისებას ეხება, აუქციონის გზით გაყიდოს ავტორიზებული პირის წილი/აქცია. კომისია ისევ თავად განსაზღვრავს (საკმაოდ ზოგადი და რთულად შეფასებითი კრიტერიუმების ფარგლებში), თუ ვინ შეიძლება იყოს წილის/აქციის შემძენი, ადგენს უფლებამოსილებას საკუთარი შეხედულებით აუქციონში მონაწილეობა აუკრძალოს პირს ან გააუქმოს აუქციონის შედეგები.
საქართველოს კონსტიტუციით დაცულია და გარანტირებულია საკუთრების უფლებით შეუფერხებელი სარგებლობის, თავისუფალი განკარგვის, სარგებლობის/შეძენის/გასხვისების უფლება (საქართველოს კონსტიტუცია, მუხლი 19.1; საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტება საქმეზე N3/1/512, 26/06/12). კანონპროექტის შემოთავაზებული ნორმები პირდაპირ ითვალისწინებს საქართველოს კონსტიტუციით დაცულ და გარანტირებულ საკუთრების უფლების დაცულ სფეროში ჩარევის შესაძლებლობას. გასაგებია, რომ კანონით დადგენილ შემთხვევებში და დადგენილი წესით საჯარო ინტერესებისთვის დასაშვებია საკუთრების უფლების შეზღუდვა, თუმცა რადგან ნორმის არაკონსტიტუციურობაზე ვსაუბრობთ, მიგვაჩნია, კანონპროექტით შემოთავაზებული საკუთრების უფლების შემზღუდველი ნორმები არ არის თანაზომიერი იმ საჯარო მიზნისა, რის მიღწევასაც კანონპროექტი ისახავს მიზნად შემდეგი მიზეზების გამო:
2. ლეგიტიმური მიზანი არის გაურკვეველი და ბუნდოვანი
ძირითად უფლებაში ჩარევა უნდა ემსახურებოდეს ლეგიტიმურ მიზანს. კანონპროექტში (განმარტებით ბარათში) საკუთრების უფლების შეზღუდვის ლეგიტიმურ მიზნად მითითებულია: კომისიის გადაწყვეტილების აღსრულების უზრუნველსაყოფად ეფექტური ბერკეტის შექმნა. თუმცა კანონპროექტის ავტორი რეგულირების მიზანსა და მნიშვნელობას განმარტავს შემდეგნაირად: „პროექტით შემოთავაზებული რეგულირება კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვას ეხება, რომლის ფუნქციონირებაც სახელმწიფოსთვის, ისევე როგორც საზოგადოებისთვის უაღრესად მნიშვნელოვან საკითხს წარმოადგენს.“ შემოთავაზებული კანონპროექტის არცერთი ნორმა არ ეხება და არ განმარტავს კრიტიკულ ინფრასტრუქტურას. ასეთი განმარტების არარსებობის პირობებში ყოველგვარ საფუძველსაა მოკლებული იმის მტკიცება, რომ რეგულირება მხოლოდ კრიტიკული ინფრასტრუქტურის მფლობელ ოპერატორებს შეეხება და კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვას ემსახურება. დღეს საქართველოს საკანონმდებლო ბაზა არ იძლევა იმის შესაძლებლობას ვთქვათ რა არის კრიტიკული ინფრასტრუქტურა, ან განვსაზღვროთ ობიექტების/სუბიექტების ჩამონათვალი. ბუნდოვანია კანონპროექტის მიზანი და, შესაბამისად, ასევე, გაურკვეველია კონსტიტუციით გარანტირებულ უფლებაში ჩარევა რა ლეგიტიმურ მიზანს ემსახურება.
ჩვენთვის უცნობი და ბუნდოვანია დღეს არსებული სამართლებრივი ბერკეტები რა მიზნის მიღწევის საშუალებას არ იძლევა. შესაბამისად, კომისია საკანონმდებლო აქტის ინიცირებით ფაქტობრივად ცდილობს დაიდგინოს განუსაზღვრელი უფლებამოსილებები, რომ „სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ უსაფრთხოების, ქვეყნის ეკონომიკურ ინტერესის ან ბაზარზე არსებულ კონკურენტულ გარემოს“ დაცვის აბსტრაქტული მოტივით ერთპიროვნულად ჩაერიოს ნებისმიერი (მისთვის არასასურველი) ავტორიზებული პირის ბიზნეს საქმიანობაში, თავად დაუდგინოს ავტორიზებულ პირს საქმიანობის პოლიტიკა და უსაფუძვლოდ შეუზღუდოს საკუთრების უფლება.
3. შემოთავაზებული საკანონმდებლო რეგულირება არ არის მიზნის მიღწევის (ასეთის განსაზღვრულად არსებობის შემთხვევაში) გამოსადეგი და აუცილებელი საშუალება, და, შესაბამისად, არის არაპროპორციული
ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად ნორმატიული აქტით შერჩეული საშუალება უნდა იყოს გამოსადეგი და დაცულ უფლებაში ჩარევა აუცილებელი. ვფიქრობთ, თავდაპირველად, კანონპროექტის ავტორმა ნათლად უნდა ჩამოაყალიბოს რა არის ნორმატიული აქტის ლეგიტიმური მიზანი. თუ ლეგიტიმური მიზანი არის კომისიის გადაწყვეტილებების აღსრულების უზრუნველსაყოფად დამატებითი მექანიზმების შემოღება, მაშინ კომისიის ისეთი გადაწყვეტილებების აღსასრულებლად, რომლის შესრულებაც ობიექტური გარემოებების გამო ისედაც შეუძლებელია, სპეციალური მმართველის ინსტიტუტის შემოღება ვერ იქნება მიზნის მიღწევის გამოსადეგი საშუალება. ასევე, მარეგულირებელს გადაწყვეტილების აღსრულების უზრუნველყოფის მიზნის მისაღწევად უკვე აქვს და შეუძლია გამოიყენოს სხვა ნაკლებად მზღუდველი საშუალებები საკუთრების უფლებაში გაუმართლებელი ჩარევის გარეშე.
თუ კანონპროექტის მიზანი არის და ეხება „კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვას“, მაშინ საერთოდ გაუგებარია კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დეფინიციის, კრიტიკული ინფრასტრუქტურის ობიექტების ნუსხის განსაზღვრის გარეშე, როგორ აპირებს კანონმდებელი მიზნის მიღწევას. განმარტებით ბარათში საკანონმდებლო ინიციატივის ავტორი თავადვე მიუთითებს, რომ სახელმწიფო მუშაობს კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვის სფეროში რეფორმის იმპლემენტაციაზე. თუმცა ჯერ-ჯერობით რაიმე საკანონმდებლო პაკეტი საქართველოს პარლამენტში არ არის ინიცირებული და არც ის ინფორმაცია გვაქვს სამუშაო პროექტი აქვს თუ არა შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებს მზად. შესაბამისად, დღეს კრიტიკულ ინფრასტრუქტურის დაცვის მიზნობრიობით რაიმე საკანონმდებლო აქტის მიღება შეიძლება სრულად იყოს აცდენილი ამ საკითხის რეგულირების ზოგად საკანონმდებლო ჩარჩოსთან და ამ მოცემულობით კანონპროექტზე კრიტიკული ინფრასტრუქტურის დაცვის მიზნებიდან გამომდინარე ვერ ვიმსჯელებთ.
შემოთავაზებული კანონპროექტი უხეშად ერევა მეწარმე სუბიექტების და ფიზიკური პირების კონსტიტუციით გარანტირებულ უფლებებში, მაშინ როცა საკანონმდებლო ინიციატივის ავტორს არ აქვს ნათლად განსაზღვრული და ჩამოყალიბებული რა მიზანთან შესაბამისობაში უნდა შეფასდეს გამოყენებული საშუალების პროპორციულობა. ასეთ პირობებში ვფიქრობთ ნორმა პროპორციულობის სტანდარტს ვერ აკმაყოფილებს.
4. კანონპროექტი ვერ აკმაყოფილებს საკანონმდებლო ნორმისთვის დადგენილ განსაზღვრულობის მოთხოვნას
კანონპროექტი ეწინააღმდეგება ისეთ კონსტიტუციურ პრინციპებს, როგორებიცაა ნორმის განსაზღვრულობა და განჭვრეტადობა. კანონმდებელი ვალდებულია მიიღოს „ზუსტი, მკაფიო, არაორაზროვანი, განჭვრეტადი კანონმდებლობა (ნორმები), რომლებიც პასუხობს კანონის განსაზღვრულობის მოთხოვნას. ეს გარემოება ერთ-ერთი გადამწყვეტი კრიტერიუმია ნორმის კონსტიტუციურობის შეფასებისას…“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტება საქმეზე N1/3/407, 26/12/2007).
სამართლებრივი განსაზღვრულობის და განჭვრეტადობის ერთ ერთი მთავარი ფუნქციაა რომ ინდივიდი სახელმწიფოს თვითნებობისგან დაიცვას (arbitrariness). კანონი განსაზღვრულობის პრინციპს მაშინ აკმაყოფილებს, როდესაც კანონის „კეთილსინდისიერი განმარტების პირობებში შეუძლებელი იქნება ნორმის თვითნებური და ადამიანის უფლებებისთვის საზიანო გამოყენება“ (საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს განმარტება საქმეზე N2/2-389, 26/10/2007). სახელმწიფო თვითნებობისგან დასაცავად მნიშვნელოვანია, რომ საკანონმდებლო აქტი იყოს ნათელი, არაორაზროვანი „რომ კანონმდებელმა მაქსიმალურად ნათლად, არაორაზროვნად და ამომწურავად განსაზღვროს სახელმწიფოს და მის წარმომადგენელთა უფლებები და მოვალეობები და დისკრეციის ფარგლები…“ განმარტა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ საქმეში, რომელიც მართალია სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობის განსაზღვრულობას ეხებოდა, მაგრამ აღნიშნული დიქტა და განსაზღვრულობის მოთხოვნა ვრცელდება ყველა საკანონმდებლო აქტზე (საქმე N740, 28/03/2016).
საქართველოს კანონის პროექტი „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილებების შეტანის თაობაზე“ კომისიას განუსაზღვრელი უფლებამოსილებების განხორციელების შესაძლებლობას ანიჭებს, რომლის ფარგლები ერთპიროვნულად მხოლოდ კომისიას შეუძლია დაადგინოს და საკუთარი შეხედულებით განსაზღვროს. თეორიულად კომისიას ნებისმიერ დროს შეუძლია დაეყრდნოს „სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ უსაფრთხოების, ქვეყნის ეკონომიკურ ინტერესის ან ბაზარზე არსებულ კონკურენტულ გარემოს“ ზიანის მიყენების საფრთხისგან დაცვის მოტივს და შეუზღუდოს ავტორიზებულ პირს თავისუფალი მეწარმეობის/საკუთრების უფლება. კანონპროექტი არ განსაზღვრავს რას გულისხმობს „სახელმწიფო ან საზოგადოებრივი უსაფრთხოების, ქვეყნის ეკონომიკურ ინტერესის ან ბაზარზე არსებულ კონკურენტულ გარემოსთვის“ ზიანის მიყენება. ბუნდოვანი და გაურკვეველია კომისიის დისკრეციული უფლებამოსილების ფარგლები. შესაბამისად, კანონპროექტის შემოთავაზებული რედაქცია ქმნის საფრთხეს, რომ მარეგულირებელმა ორგანომ თვითნებურად განმარტოს და გამოიყენოს კანონის ნორმა და შელახოს პირის საკუთრების უფლება.
" რაც შეეხება „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შესატან ცვლილებებს, ვფიქრობთ, რომ კანონპროექტების კონსტიტუციურობის შეფასების ნაწილში მნიშვნელოვანია, რომ ორივე საკანონმდებლო აქტის ცვლილებების პროექტი ერთობლივად გავაანალიზოთ. „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის პროექტის შემოთავაზებული რედაქცია ადგენს, რომ კომისიას აქვს უფლება დანიშნოს სპეციალური მმართველი/გაასხვისოს აქცია/წილები იმ შემთხვევაში, თუ ავტორიზებული პირი არ ასრულებს კომისიის გადაწყვეტილებას. მოგეხსენებათ, რომ კომისიის გადაწყვეტილებები მიიღება ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმით, რომელიც ექვემდებარება სასამართლო წესით გასაჩივრებას. კომისიის მიერ შემოთავაზებული ცვლილებით, ერთი მხრივ, დაინტერესებულ მხარეს ერთმევა უფლების დაცვის ერთ-ერთი საპროცესო სამართლებრივი ბერკეტი სასამართლოსგან მოითხოვოს კომისიის გადაწყვეტილების მოქმედების ავტომატური შეჩერება; ხოლო, მეორე მხრივ, კანონპროექტი ანიჭებს კომისიას განუსაზღვრელ უფლებამოსილებას, რომ სავარაუდოდ კანონშეუსაბამო გადაწყვეტილების თეორიულად არსებობის პირობებშიც კი ჩაერიოს ავტორიზებული პირის საქმიანობაში, დანიშნოს სპეციალური მმართველი და შემდგომ გაასხვისოს ავტორიზებული პირის წილები/აქცია. კანონპროექტების გაცნობის შემდეგ გვაქვს განცდა, რომ კომისია, როგორც კანონპროექტის ავტორი იმ დაშვებას ეყრდნობა, რომ კომისიის გადაწყვეტილებები ნებისმიერ შემთხვევაში კანონიერია და დასაბუთებული. თუმცა, პრაქტიკაში კომისიის გადაწყვეტილების აღსრულების პრობლემა სწორედ მაშინ დგება, ან შეიძლება დადგეს, თუ კომისიის გადაწყვეტილება არ არის კანონშესაბამისი. მაგალითისთვის, თუ კომისია იღებს ისეთ გადაწყვეტილებას, რომლის ფაქტობრივად შესრულება მისი ადრესატის მიერ ობიექტურად შეუძლებელია. კანონპროექტის ინიციატორი და ავტორი განმარტებითი ბარათის იმ ნაწილში, რომელიც ფინანსურ შედეგებს ეხება არაფერს ამბობს ვინ არის პასუხისმგებელი ავტორიზებული პირისთვის მიყენებული იმ გამოუსწორებელი ზიანისა და დამდგარი ფაქტობრივი ზარალის ანაზღაურებაზე, რაც კომისიის მიერ სპეციალური მმართველის დანიშვნამ და შემდგომ წილის/აქციის რეალიზაციამ შეიძლება გამოიწვიოს იმ პირობებში, თუ სასამართლოს მიერ საბოლოოდ უკანონოდ იქნება ცნობილი კომისიის გადაწყვეტილება (რომლის აღსრულების უზრუნველსაყოფადაც იქნა კომისიის მიერ აღნიშნული ღონისძიებები გატარებული). გაუმართლებელია ასოცირების ხელშეკრულებასთან შესაბამისობის მოტივით დაინტერესებული პირისთვის უფლების დაცვის ისეთი მნიშვნელოვანი საშუალების წართმევა, როგორიც გასაჩივრებული გადაწყვეტილების მოქმედების შეჩერებაა. განსაკუთრებით მაშინ როდესაც საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსი (მუხლი 29.2) უზრუნველყოფს, რომ „მარეგულირებელი ორგანოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება დარჩეს ძალაში“, როგორც ეს ასოცირების ხელშეკრულების 105 მუხლის მე-6 ნაწილითაა გათვალისწინებული. შესაბამისად, დამატებითი რეგულირების შემოღების საჭიროება ასოცირების ხელშეკრულებასთან შესაბამისობის მოტივით არ არსებობს," - აღნიშნულია სატელეკომუნიკაციო ინფრასტრუქტურის მფლობელი ავტორიზებული პირების მიმართვაში.
წერილის დასასრულს, ისის მთავრობას სთხოვენ, არ დაუშვას კანონპროექტების დაჩქარებული წესით განხილვა, მაქსიმალურად გაითვალისწინოს ავტორიზებული პირების ლეგიტიმური ინტერესები და სათანადოდ შეისწავლოს ის არგუმენტაცია, რაც კომპანიებმა წარადგინეს.
კომპანიები მზადყოფნას გამოთქვამენ, რომ ნებისმიერ ფორმატში უპასუხონ კითხვებს, დაესწრონ კანონპროექტების საკომიტეტო მოსმენებს, აქტიური მონაწილეობა მიიღონ განხილვის პროცესში.
მიმართვას ხელს აწერენ: შპს „კავკასუს ონლაინი“, შპს „მაგთიკომი“, შპს „დელტა კომმი“, შპს „ახალი ქსელები“, შპს „ სი–ჯი–სი“, შპს „ახტელი“, შპს „სისტემ ნეტი“, შპს „ფოპტნეტი“.
მიმართვა გადაეგზავნა: საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარეს ბ-ნ, არჩილ თალაკვაძეს, საქართველოს პარლამენტის დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის კომიტეტის თავმჯდომარეს ბ-ნ რომან კაკულიას, საქართველოს პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარეს ბ-ნ ანრი ოხანაშვილს, ფრაქცია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარეს ბ-ნ, რატი იონათამიშვილს, ფრაქცია „ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარეს ბ-ნ, რომან გოცირიძეს, ფრაქცია „პატრიოტთა ალიანსი და სოციალ–დემოკრატების“ თავმჯდომარეს ბ-ნ, გიორგი ლომიას, ფრაქცია „ევროპული საქართველოს“ თავმჯდომარეს ბ-ნ, ოთარ კახიძეს, ფრაქცია „დამოუკიდებელი დეპუტატების“ თავმჯდომარეს ქ-ნ, მარიამ ჯაშს, საქართველოს პრემიერ–მინისტრს ბ-ნ, გიორგი გახარიას, საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციის უფროსს ქ-ნ, ნათია მეზვრიშვილს, საქართველოს ეკონომიკისადა მდგრადი განვითარების მინისტრს ქ-ნ, ნათელა თურნავას და საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის თავმჯდომარეს ბ-ნ, კახი ბექაურს.
ბელა გელაშვილი
ავტორი