საქართველოს პარლამენტმა კენჭი უყარა და მხარი დაუჭირა საქართველოს პარლამენტის დადგენილების პროექტს „2021-2023 წლების ფულად-საკრედიტო და სავალუტო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებების" შესახებ, რომელიც საკანონმდებლო ორგანოში ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა კობა გვენეტაძემ წარადგინა.
ეროვნული ბანკის შესახებ ორგანული კანონის შესაბამისად, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა საქართველოს პარლამენტს წარუდგინა მომავალი სამი წლის ფულად-საკრედიტო და სავალუტო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებების პროექტი, რომელშიც ასახულია ინფლაციის მიზნობრივი მაჩვენებელი, მონეტარული პოლიტიკის ის ძირითადი ინსტრუმენტები, რომლებსაც ეროვნული ბანკი მიზნობრივი ინფლაციის მისაღწევად იყენებს.
„ინფლაციის თარგეთირების პირობებში ინფლაციის მიზნობრივი მაჩვენებელი მიიღწევა ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის ძირითადი ინსტრუმენტის - მოკლევადიანი საპროცენტო განაკვეთის (რეფინანსირების განაკვეთის) - ცვლილებით. მიზნობრივი საპროცენტო განაკვეთის მისაღწევად საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა განავითარა საოპერაციო ჩარჩო, რომელიც მონეტარული პოლიტიკის შემდეგი ინსტრუმენტებისგან შედგება: რეფინანსირების სესხები, ღია ბაზრის ერთთვიანი ინსტრუმენტი, სადეპოზიტო სერტიფიკატები, მთავრობის ფასიანი ქაღალდებით ოპერაციები პირველად და მეორად ბაზარზე, სავალუტო ინტერვენციები, მუდმივმოქმედი ინსტრუმენტები (ერთდღიანი სესხები ან დეპოზიტები), მინიმალური სარეზერვო მოთხოვნები. ლიკვიდობის მისაწოდებლად ეროვნული ბანკი ასევე სავალუტო სვოპ ოპერაციებს იყენებს. ჩამოთვლილი ინსტრუმენტებით ეროვნული ბანკი მოკლევადიან საპროცენტო განაკვეთებს მართავს. სასურველი მოკლევადიანი ბანკთაშორისი საპროცენტო განაკვეთის მისაღწევად ბანკთაშორის მოკლევადიან ლიკვიდობის ბაზარზე რეფინანსირების სესხებით ინტერვენციები ხორციელდება. ბანკთაშორის ბაზარზე საპროცენტო განაკვეთების დიდი რყევების თავიდან ასაცილებლად, რაც ამ ბაზრის განვითარებას ხელს უშლის, ეროვნული ბანკი მუდმივმოქმედ ინსტრუმენტებს - ერთდღიან სესხებსა და დეპოზიტებს - იყენებს. ინფლაციის მიზნობრივი 3 პროცენტიანი მაჩვენებელი საშუალოვადიანი ინდიკატორია. საშუალოვადიან პერიოდზე ფოკუსირებას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. იმის გამო, რომ შოკები მუდმივად ხდება, ინფლაცია მიზნობრივი დონისგან უმეტესწილად განსხვავებული იქნება; ის ზოგჯერ მიზნობრივ ინფლაციაზე უფრო მაღალი, ზოგჯერ კი უფრო დაბალი იქნება, თუმცა ეროვნული ბანკის მიერ გატარებული პოლიტიკის შედეგად, საშუალოვადიან პერიოდში ის ყოველთვის ამ მაჩვენებლისკენ იმოძრავებს. შეგახსენებთ, რომ მას შემდეგ, რაც საქართველოს ეროვნული ბანკი ახორციელებს ინფლაციის თარგეთირების რეჟიმს, ანუ 2009 წლიდან დღემდე, წლიური ინფლაცია საშუალოდ 3.7 პროცენტს შეადგენს. ინფლაციის თარგეთირების შემოღებამდე, 2001-2008 წლებში ის თითქმის ორჯერ მეტი - საშუალოდ 7.2% იყო.",- განაცხადა ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა.
კობა გვენეტაძემ ვრცლად ისაუბრა ეროვნული ბანკის მიერ განხორციელებულ იმ საგანგებო ღონისძიებებზე, რომლებიც ახალი კორონავირუსის პანდემიის ქვეყნის საფინანსო სექტორზე უარყოფითი ზეგავლენის შერბილებისა და ქვეყნის ეკონომიკის წახალისების ემსახურებოდა.
„პანდემიის პირობებში, ლიკვიდობის მომავალი რისკების თავიდან აცილების მიზნით, ეროვნულმა ბანკმა დროებითი ინსტრუმენტები აამოქმედა: სავალუტო სვოპი, მუდმივმოქმედი სავალუტო სვოპი და მცირე და საშუალო ბიზნესის დაკრედიტების მხარდამჭერი ლიკვიდობის მიწოდების ინსტრუმენტი. მნიშვნელოვანია, რომ აღნიშნული ინსტრუმენტები ბანკების გარდა, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციებისათვისაც არის ხელმისაწვდომი. 2020 წლის დასაწყისიდან ინფლაციამ, როგორც მოსალოდნელი იყო, კლება დაიწყო. თუმცა შემდგომ, კორონავირუსის მსოფლიო პანდემიით გამოწვეულმა შოკმა ინფლაციის ტრაექტორია შეცვალა. აღნიშნულ ფონზე, აპრილში ინფლაცია 6.9%-მდე გაიზარდა. თუმცა შემდგომ თვეებში ეტაპობრივი კლების ტენდენცია გამოიკვეთა. სექტემბერ-ნოემბერში კი წლიური ინფლაცია 3.8%-ზე შენარჩუნდა. მიმდინარე საბაზო პროგნოზის მიხედვით, სამომხმარებლო ფასებზე როგორც მიწოდების, ასევე მოთხოვნის ფაქტორების საყურადღებო ზეგავლენა გარკვეული პერიოდის განმავლობაში შენარჩუნდება. ერთი მხრივ, საგარეო მოთხოვნის გლობალური პანდემიით გამოწვეული ვარდნა და შიდა აქტივობის უპრეცედენტო შეზღუდვები წარმოების ხარჯებს შესამჩნევად მაღალ დონეზე ტოვებს. კერძოდ, შეზღუდვების გამო პროდუქციის ერთეულზე პერსონალის გაზრდილი ხარჯი და წინა პერიოდში გაუფასურებული გაცვლითი კურსის ეფექტები, ეკონომიკის ჯერ კიდევ მაღალი დოლარიზაციის ფონზე, ინფლაციას ზემოთ უბიძგებს. მეორე მხრივ, აღნიშნულ ზეწოლას ნაწილობრივ აკომპენსირებს მკვეთრად შესუსტებული მოთხოვნა. თუმცა აქვე აღსანიშნავია ფისკალური ხარჯების არსებული და დაგეგმილი გააქტიურება, რაც, ბუნებრივია, ეკონომიკის გაჯანსაღებას უწყობს ხელს, მაგრამ იმავდროულად მოსალოდნელია, რომ, მოხმარების ზრდის ფონზე, მას ფასებზე დამატებითი ზეწოლა ექნება. თუ ეს უკანასკნელი ინფლაციის მოლოდინებზე უარყოფით გავლენას მოახდენს, მაშინ, ამ გავლენის ზომის შესაბამისად, ეროვნული ბანკის მხრიდან გამკაცრებული მონეტარული პოლიტიკის უფრო ხანგრძლივად შენარჩუნება ან მისი დამატებით ზომიერად გამკაცრება გახდება საჭირო. თუმცა, ინფლაციური რისკების შემცირებასთან ერთად, მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრებული ფაზიდან ეტაპობრივი გამოსვლაა მოსალოდნელი," - განაცხადა კობა გვენეტაძემ.
მოხსენების შემდეგ, საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა პარლამენტარების მიერ დასმულ შეკითხვებს უპასუხა.
