მომავალში TAP– ის მილსადენით წყალბადის ტრანსპორტირებაც შესაძლებელი გახდება.
TAP კონსორციუმის საგარეო ურთიერთობათა დეპარტამენტის ხელმძღვანელის, ვუგარ ვეისალოვის განმარტებით, TAP აქტიურად მიჰყვება ენერგოტენდენციებს.
”ჩვენ ვართ პროცესის შეფასების პროცესში, თუ რამდენად შეუძლია TAP ტექნიკურად მოერგოს ბუნებრივი აირისა და წყალბადის ნარევის ტრანსპორტირებას. განსაკუთრებით გაფართოების შემთხვევაში (წელიწადში 20 მილიარდ კუბურ მეტრამდე), მნიშვნელოვანი იქნება ნებისმიერი ახალი აღჭურვილობის დაპროექტებისას პოტენციური მოთხოვნილებისა და მოთხოვნების გათვალისწინება ”, - ამბობს ვეისალოვი.
პროექტის თანამფლობელები არიან: კომპანია SOCAR (20%), BP (20%), Snam (20%), Fluxys (19%), Enagas (16%) და Axpo (5%).
შეგახსენებთ, TAP-ი, რომელიც სამხრეთ გაზის დერეფნის პროექტის ნაწილია, თავდაპირველად გეგმავს შაჰ დენიზ -2 პროექტის ფარგლებში წარმოებული 10 მილიარდი კუბური მეტრი გაზის მიწოდებას ევროპისთვის.პროექტის ღირებულებამ 40 მილიარდი აშშ დოლარი შეადგინა.
კონსორციუმმა TAP AG ამ გაზსადენის მშენებლობის დასრულების შესახებ მიმდინარე წლის 13 ოქტომბერს გამოაცხადა.TAP-ის სიგრძე 878 კმ-ია, საიდანაც 550 გადის საბერძნეთის ჩრდილოეთით, 215 კმ ალბანეთის ტერიტორიაზე, ხოლო 105 ადრიატიკის ზღვის ფსკერზე, დარჩენილი 8 კმ იტალიის ტერიტორიაზეა. TAP გახლავთ „სამხრეთის გაზის კორიდორის“ ბოლო კომპონენტი, TANAP-ის გაგრძელება. მილსადენი TAP უერთდება ტრანსანატოლიურ გაზსადენს - TANAP-ს თურქეთ-საბერძნეთის საზღვარზე, კვეთს საბერძნეთს, ალბანეთს და ადრიატიკის ზღვას, შემდეგ კი გადის სამხრეთ იტალიის სანაპიროზე. ამ მილსადენმა წლიურად 10 მილიარდი კუბური მეტრი გაზის ტრანსპორტირება უნდა მოახდინოს ევროპაში. გაზსადენის გამტარიანობის შესაძლებლობა წელიწადში 20 მილიარდი კუბური მეტრი გაზია. მისი მეშვეობით მოხდება გაზის ტრანსპორტირება კასპიის ზღვაში არსებული საბადო „შაჰდენიზი 2“-დან.
ცნობისთვის, ქართველი ენერგეტიკოსების შეფასებით, ახალი გაზსადენის ამუშავებით საქართველო მნიშვნელოვან სარგებელს მიიღებს. მათი განმარტებით, ამ მასშტაბური პროექტით ჩვენს ქვეყანაში დაბალი და შეღავათიანფასიანი გაზის წილი გაიზრდება, რამაც შესაძლოა, ფასზე იქონიოს გავლენა და, ამავდროულად, ქვეყანამ სატრანზიტო გზით მიღებული გაზი თბოენერგეტიკას მოახმაროს.
მათივე მტკიცებით, თუკი საქართველო აქამდე მხოლოდ რეგიონული მასშტაბის სატრანზიტო ქვეყანა იყო, ანუ აზერბაიჯანულ გაზს ატარებდა თურქეთსა და სომხეთში, ახალი პროექტით, საქართველო საერთაშორისო ბაზრის სატრანზიტო ქვეყანა ხდება, რადგან მის ტერიტორიაზე გამავალი გაზი უკვე მიეწოდება ევროპის რამდენიმე ქვეყანას –გერმანიას, შვეიცარიას, ჰოლანდიას, საბერძნეთს, იტალიას.
გაზის სამხრეთ დერეფნის (SGC) პროექტი, ითვალისწინებს აზერბაიჯანული გაზის ტრანსპორტირებას საქართველოსა და თურქეთის გავლით ევროპაში. ის მეორე არარუსული მილსადენია, რომელიც ევროკავშირის ბაზარზე ბუნებრივი აირის ტრანსპორტირების შესაძლებლობას იძლევა და ბრიუსელის ენერგეტიკული უსაფრთხოების პოლიტიკაში სრულად ჯდება.
პირველ ეტაპზე, 2-დან 6 მლდ კბ/მ აზერბაიჯანულ გაზს მხოლოდ თურქეთი მიიღებს. 2020 წლის შემდეგ, როცა SCP-სა და TANAP-ს ოფიციალურად მიუერთდება TAP-ი, დერეფანმა უკვე 16 მლდ კბ/მ გაზი უნდა გაატაროს, საიდანაც 10 მლდ-ს იტალია წაიღებს.
გრძელვადიანი გეგმებით, ამ მარშრუტით ევროპელ მომხმარებლამდე 2023 წლისთვის – 23 მლდ კბ/მ, ხოლო 2026 წლისთვის – 31 მლდ კბ/მ გაზი უნდა მივიდეს.
პროექტის მთავარი კომპონენტებია ტრანს-ანატოლიური გაზსადენი (TANAP) და ტრანს-ადრიატიკის მილსადენი (TAP).
სამხრეთ გაზის პროექტის 2014 წლის 25 თევერვალს დაიძრა. სამხრეთ გაზის ენერგეტიკული პროექტის 51% ეკუთვნის აზერბაიჯანის სახელმწიფოს, რომელსაც წარმოადგენს ქვეყნის ეკონომიკის სამინისტრო და 49% კი - SOCAR-ს.
TAP-პროექტის თანამფლობელები არიან: კომპანია SOCAR (20%), BP (20%), Snam (20%), Fluxys (19%), Enagas (16%) და Axpo (5%).
ყველაფერს tap-ზე, ასევე tanap-სა და სამხრეთ გაზის კორიდორზე, ასევე აზერბაიჯანულ გაზზე, გაეცანით report.ge-ს ანალიტიკაში.
ყველაფერს TANAP-ის, TAP-ის და სამხრეთ გაზის დერეფნის შესახებ, გაეცანით report.ge-ზე.
ბელა გელაშვილი
ავტორი