აზერბაიჯანის ენერგეტიკის მინისტრმა ფარვიზ შაჰბაზოვმა ვიდეოკონფერენცია გამართა ტრანს-ადრიატიკის მილსადენის, TAP- ის, აღმასრულებელ დირექტორთან ლუკა შიპატთან.
შეხვედრაზე მაღალი შეფასება მისცეს TAP– ის პროექტის გრაფიკის შესრულების სამუშაოებს და აღნიშნეს, რომ გაზსადენის კომერციული საქმიანობის დაწყება უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯია სამხრეთ გაზის დერეფნის სრული ამოქმედებისკენ.
TAP, რომელიც აზერბაიჯანს აკავშირებს ევროპასთან, კიდევ უფრო აძლიერებს აზერბაიჯანის რეგიონალურ როლს.
შეხვედრაზე ხაზი გაესვცა, რომ პროექტი სტრატეგიულად და ეკონომიკურად მნიშვნელოვანია ევროპისთვისაც, რადგან ამით ევროპას გაუჩნდა ბუნებრივი გაზის ახალ და საიმედო წყაროზე წვდომა. პროექტს დიდი მნიშვნელობა აქვს ენერგეტიკული უსაფრთხოების გაუმჯობესებაში, გაზის მიწოდების დივერსიფიკაციაში და ნახშირბადის ემისიების შემცირებაში.
შეხვედრის მონაწილეებმა გაცვალეს მოსაზრებები TAP- ის პროექტის გაფართოებაზეც., რომელიც გულისხმობს: გაზსადენის საერთო სიმძლავრის 20 მილიარდ კუბურ მეტრამდე ზრდას, ბაზრის ტესტების ჩატარებას, რომლებიც გამოხატავს ბუნებრივი გაზის მომწოდებლების ინტერესებს, ასევე კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლას, მწვანე შეთანხმების პრინციპის დაცვასა და ენერგეტიკული ბაზრების დაცვა-აღდგენას.
შეგახსენებთ, რომ აზერბაიჯანული კომერციული გაზის მიწოდება ევროპაში ტრანს-ადრიატიკის გაზსადენით გასული წლის 31 დეკემბერს დაიწყო. 2020 წლის 31 დეკემბრიდან, ევროპაში აზერბაიჯანული გაზის მიწოდების დაწყების დღიდან, TAP– ით ტრანსპორტირებულია 10,9 მილიონი კუბური მეტრი გაზი.
იტალიამ გაზის ექსპორტი TAP-ის მილსადენით მოახერხა.
TAP-იდან გაზს ჩრდილოეთ მაკედონიაც მიღებს.
ტრანს-ადრიატიკის გაზსადენი (TAP) კომერციულ საქმიანობას 2021 წლის ივლისისთვის დაიწყებს.
მილსადენის საბაზრო ტესტირება ივლისშიც გაგრძელდება.
TAP კასპიის ზღვის აზერბაიჯანის სექტორში შაჰ დენიზის საბადოდან ბუნებრივ გაზს ევროპაში გადააქვს. კიპოის 878 კმ სიგრძის მილსადენი თურქეთ-საბერძნეთის საზღვართან უკავშირდება ტრანსანატოლიის მილსადენს, გადის საბერძნეთის, ალბანეთისა და ადრიატიკის ზღვის გავლით სამხრეთ იტალიამდე.
TAP– ს შეუძლია ხელი შეუწყოს სამხრეთ – აღმოსავლეთ ევროპაში გაზის მიწოდებას მომავალში ასაშენებელი ინტერკონექტორების საშუალებითაც. მაგალითად, ბულგარეთი TAP– ით ბუნებრივი გაზის საჭიროების 33% -ს დაიკმაყოფილებს. TAP– ის ინტერკონექტორები საბერძნეთსა და ალბანეთში, აგრეთვე იტალიაში, აზერბაიჯანულ გაზს უხსნის გზას შევიდეს ევროპის სხვა ქვეყნებშიც, ანუ TAP- ი აზერბაიჯანს ახალ ეკონომიკურ და ენერგეტიკულ შესაძლებლობებს უჩენს.
TAP- ის აქციონერები არიან: SOCAR (20%), BP (20%), Snam (20%), Fluxys (19%), Enagás (16%) და Axpo (5%).
შეგახსენებთ, 2021 წლიდან აზერბაიჯანის შაჰ-დენიზის საბადოდან ევროკავშირში სამხრეთის გაზის დერეფნის მილსადენის სისტემის მეშვეობით გაზის მიწოდება დაიწყო. სამხრეთი გაზის კორიდორი უზრუნველყოფს აზერბაიჯანული შაჰ დენიზის საბადოს ბუნებრივი გაზის თურქეთსა და ევროგაერთიანების ქვეყნებში მიწოდებას, საქართველოს, თურქეთის, საბერძნეთისა და ალბანეთის ტერიტორიების გავლით. იგი ევროკავშირის 7 ქვეყნისა და თურქეთის 10 მსხვილ შემსყიდველს მოემსახურება.
სამხრეთი გაზის კორიდორი სამი მილსადენის - „სამხრეთ კავკასიური მილსადენის გაფართოება“ (SCPX), „ტრანს-ანატოლიური“ (TANAP) და „ტრანს-ადტრიატიკული“ მილსადენების (TAP) პროექტისაგან შედგება.
სამხრეთის გაზის დერეფნის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი კომპონენტი -ტრანსანატოლიური მილსადენის პროექტი (TANAP) საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, გიორგი გახარიამ, თურქეთის პრეზიდენტ რეჯეფ თაიფ ერდოღანთან და აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევთან ერთად, 2019 წელს გახსნა.
გაზის სამხრეთ ენერგოდერეფანში საქართველო მასპინძელი ქვეყანაა, რაც იმას ნიშნავს, რომ საქართველო, მოქმედი სამთავრობათაშორისო და მასპინძელი ქვეყნის შეთანხმებებით და შესაბამისი ყიდვა-გაყიდვის ხელშეკრულებებით, შეღავათიან ფასებში - საბაზრო ფასთან შედარებით დაახლოებით 2-ჯერ და მეტად ნაკლები ფასით მიიღებს გაზს სამხრეთ კავკასიურ მილსადენის პროექტიდან. ოპციური გაზის კონტრაქტი საშუალებას იძლევა მიღებულ იქნეს გატარებული გაზის 5 %-მდე მოცულობის გაზი ყოველწლიურად. კონტრაქტი ძალაშია 2066 წლამდე. დამატებითი გაზის კონტაქტი ძალაშია 2026 წლამდე და საქართველო, ამ კონტრაქტით, ყოველწლიურად 500 მლნ მ3-მდე გაზს მიიღებს.
ყველაფერს tap-ზე, ასევე tanap-სა და სამხრეთ გაზის კორიდ
ბელა გელაშვილი
ავტორი